4.2 Καθήκοντα, ευθύνες και δικαιώματα μεντόρων και εκπαιδευόμενων

Καθήκοντα, ευθύνες και δικαιώματα των μεντόρων

Όπως περιεγράφηκε στις προηγούμενες Ενότητες, ένας/μια μέντορας είναι ένα άτομο που μοιράζεται τη γνώση και τις εμπειρίες ζωής του/της με τους/τις εκπαιδευομένους/ες του/της, προκειμένου να είναι σε θέση να τους/τις καθοδηγήσει αποτελεσματικά στους στόχους τους και να βελτιώσουν την απόδοσή τους (Transportation Learning Center, 2012). Σε μεγαλύτερο βάθος, ο καθορισμός του επαγγελματικού πλαισίου και του περιεχομένου των συνεδριών mentoring είναι απαραίτητος για τους/τις μέντορες και τους/τις εκπαιδευόμενους/ες. Τα καθήκοντα, οι ευθύνες και τα δικαιώματα των μεντόρων πρέπει να καταγράφονται προκειμένου να αναπτυχθεί μια ισχυρή σχέση μεταξύ των δύο οντοτήτων και να ενισχυθεί περαιτέρω η διαδικασία mentoring. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι σχετικά:

Καθήκοντα:

• Δέσμευση στην διαδικασία του mentoring
• Παροχή επαγγελματικών επαφών και δικτύωσης
• Βοήθεια στον προσδιορισμό των στόχων
• Προώθηση κατάλληλου πλαισίου/ρύθμισης του mentoring
• Διασάφηση των ορίων
• Σχεδιασμός κατάλληλου σχήματος mentoring
• Παροχή εκπαιδευτικού υλικού, επίβλεψη
• Χρήση της ανατροφοδότησης για περαιτέρω εξέλιξη
• Σχεδιασμός και επικοινωνία
• Οργάνωση
• Έλεγχος
• Συντονισμός
• Επίβλεψη
• Αξιολόγηση
• Πρωτοβουλία επαφής και συνεχούς επικοινωνίας
• Τεκμηρίωση

Ευθύνες:

• Ενθάρρυνση της αυτό-ανακάλυψης
• Γνώση σχετικά με το αντικείμενό τους
• Καθοδήγηση των συναντήσεων mentoring με τους/τις εκπαιδευόμενους/νες
• Ενθάρρυνση της ροής καινοτόμων ιδεών και σκέψης
• Κοινοποίηση προσωπικών εμπειριών («Ένα δύσκολο εμπόδιο που κατάφερα να ξεπεράσω είναι…», «Το μεγαλύτερο επίτευγμα στην καριέρα μου είναι…» κ.λπ.)
• Ενθάρρυνση της επίλυσης προβλημάτων με βάση τις ατομικές δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά του/της εκπαιδευόμενου/ης
• Δημιουργία ευκαιριών για τον/την εκπαιδευόμενο/η
• Παροχή κατάλληλων και έγκαιρων συμβουλών
• Αναγνώριση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των εκπαιδευόμενων
• Καθοδήγηση των εκπαιδευόμενων στον εντοπισμό προσωπικών αναγκών και υποστήριξη της επιχειρηματικής τους ανάπτυξης
• Προσφορά εναλλακτικών προοπτικών και πηγών πληροφόρησης
• Να παράσχετε εμπιστευτικότητα
• Επιστήσατε την προσοχή (τεκμηριωμένα για επαγγελματικούς λόγους) σε καταστάσεις και περιστάσεις που απειλούν την επιχείρηση
• Η διαδικασία του mentoring επιτυγχάνει τον στόχο (αν ο/η εκπαιδευόμενος/η είναι αρκετά συνεργάσιμος/η)
• Εξασφάλιση μιας αδιάλειπτης συνεδρίας mentoring

Δικαιώματα:

• Λήψη επαρκούς εκπαίδευσης και πόρων για να φέρει εις πέρας τις ευθύνες του/της
• Διατήρηση της εστίασης του προγράμματος γύρω από τον/την εκπαιδευόμενο/η
• Αιτιολόγηση των λόγων που θα αρνηθείτε τη συνεργασία με όποιον/οποιαδήποτε συγκεκριμένο/η εκπαιδευόμενο/η
• Αντιμετώπιση των εκπαιδευόμενων με σεβασμό
• Ενθάρρυνση της άρνησης στην διεξαγωγή εργασίας που θεωρούν ανήθικη ή ακατάλληλη
• Αποδοχή ή απόρριψη των αιτημάτων των εκπαιδευόμενων σχετικά με το mentoring
• Συμμετοχή και εμπλοκή ενός/μιας ειδικού ή/και συμβούλου
• Εκπαίδευση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας του mentoring

Το mentoring δημιουργεί μεγάλα οφέλη για τους/τις μέντορες (Manchester Metropolitan University, 2010). Αυξάνει την αναγνώριση της καριέρας τους, καθώς και την ικανοποίηση από την ανταπόκριση της εργασία που έχουν καταθέσει όταν βλέπουν εκπαιδευόμενους/ες να αναπτύσσουν τις δυνατότητές τους στον κόσμο του ηλεκτρονικού επιχειρείν. Σε σχέση με τα παραπάνω, οι μέντορες που εκπαιδεύουν επίδοξους/ες e-επιχειρηματίες είναι στο σημείο να εξηγούν τον σκοπό της διαδικασίας του mentoring και να παρέχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές στους/τις εκπαιδευόμενους/ες σχετικά με τις συνεδρίες mentoring, τον ρόλο του/της καθενός/μίας, τις προσδοκίες και τη δέσμευση. Καθ’ όλη τη διάρκεια των συνεδριών mentoring, οι μέντορες είναι υπεύθυνοι να εξετάζουν τις εμπειρίες των εκπαιδευόμενων και να τους υποστηρίζουν μέσω ανατροφοδότησης.  Είναι επίσης μέρος του εκπαιδευτικού τους ρόλου να καθορίζουν τους στόχους, τα δυνατά σημεία και τα επιτεύγματα των εκπαιδευόμενων, καθώς και τους τομείς βελτίωσης και να τους βοηθούν να προσδιορίζουν τις μελλοντικές τους ενέργειες, να συζητούν προκλήσεις, ανάγκες και ευκαιρίες. Επιπλέον, είναι σημαντικό οι μέντορες να επανεξετάζουν και να αυτό-στοχάζονται για την αποτελεσματικότητα της σχέσης τους με τους/τις εκπαιδευόμενους/ες, προκειμένου να υπάρχει γόνιμη συνεργασία κατά τη διάρκεια των συνεδριών mentoring. Η σχέση mentoring μπορεί να θεωρηθεί επιτυχημένη και να τελειώσει όταν και οι δύο οντότητες έχουν επιτύχει τους στόχους και τους σκοπούς τους, όταν οι εκπαιδευόμενοι/ες έχουν αυτοπεποίθηση και είναι έτοιμοι/ες να αναλάβουν την επιχειρηματική τους πορεία τότε είναι φανερό πως έχει έρθει η ώρα να τελειώσει το πρόγραμμα mentoring. Προτείνεται οι μέντορες να συζητούν με τους/τις εκπαιδευόμενους/ες τους λόγους για τους οποίους τελείωσε η σχέση mentoring και να επαναξιολογήσουν τα αποτελέσματα πριν το πρόγραμμα mentoring είναι έτοιμο να κλείσει, προκειμένου να αναγνωρίσουν τι έχει επιτευχθεί κατά την εκπαιδευτική διαδικασία και να συζητήσουν τα μαθήματα που διδάχθηκαν.

Καθήκοντα, ευθύνες και δικαιώματα των εκπαιδευόμενων

“Μία επιχειρηματική ιδέα χρειάζεται χρόνο για να εξελιχθεί, να δοκιμαστεί και να αξιολογηθεί ”

(YEP Erasmus+, 2018, p.41)

Ο/Η εκπαιδευόμενος/η είναι ένα άτομο που αξιολογεί επιχειρηματικές ευκαιρίες και δημιουργεί επιχειρηματικές ιδέες. Ωστόσο, πριν ξεκινήσει η συνεργασία mentoring μεταξύ ενός μέντορα και ενός/μιας εκπαιδευόμενου/ης, αυτός/ή πρέπει να λάβει υπόψη του τα παρακάτω (Davidson Institute for Talent Development, 2018, p. 5 & p. YEP Erasmus+, p.41):

• “Χρειάζομαι βοήθεια με τον προγραμματισμό της σταδιοδρομίας και των στόχων μου”
• “Είναι η παρούσα ευκαιρία άξια επένδυσης”;
• “Είναι επαρκώς ελκυστική”;
• “Υπάρχει κάποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα”;
• “Ποια είναι τα ρίσκα που συνδέονται με αυτή”;

Δεδομένου ότι η εστίαση του μέντορα είναι στον/την εκπαιδευόμενο/η, αυτός/ή χρειάζεται να αφιερώσει χρόνο για να αποσαφηνίσει τους επιχειρηματικούς στόχους και να καθορίσει εκείνα τα δυνατά σημεία, τις ευκαιρίες, καθώς και τις προκλήσεις που μπορεί να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά τα επιχειρηματικά του/της σχέδια. Όπως οι μέντορες, έτσι και οι εκπαιδευόμενοι/ες έχουν τα δικαιώματα, τα καθήκοντα και τις ευθύνες τους κατά τη διαδικασία mentoring και ως εκ τούτου, πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένοι/ες για να συνεργαστούν με τον μέντορά τους. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι σχετικά:

Καθήκοντα:

• Να μοιράζονται ανοιχτά πληροφορίες σχετικά με τα δυνατά τους σημεία, τις αναπτυξιακές ανάγκες, τις φιλοδοξίες κ.λπ. με τον/την μέντορά τους
• Να προωθούν την εκκίνηση της δικής τους ανάπτυξης και αξιοποίησης των ευκαιριών μάθησης στο έπακρο
• Να είναι ανοιχτοί και ειλικρινείς
• Να διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα όπως συμφωνήθηκε με τον/την μέντορα
• Να παρέχουν τη δική τους εμπειρία για να βοηθούν τις συζητήσεις
• Να καθορίσουν τους στόχους
• Να αναλάβουν την ευθύνη για προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη
• Να παρέχουν ανατροφοδότηση
• Να αφήνουν στον/στην μέντορα το προβάδισμα
• Να λαμβάνουν υπόψη όλες τις συμβουλές ή προτάσεις

Ευθύνες:

• Να δεσμευτείτε για την ολοκλήρωση των συμφωνημένων εργασιών ανάπτυξης
• Να καθορίσετε και να συμφωνήσετε με τις προσδοκίες για τη σχέση
• Να αναλάβετε την ευθύνη και να καταρτίσετε τα δικά σας σχέδια προσωπικής ανάπτυξης
• Να παρέχετε πληροφορίες, γνώσεις σχετικά με την οργάνωση/επάγγελμα και την καριέρα για να βοηθήσετε τον/τη μέντορά σας με την παροχή συμβουλών και υποστήριξης
• Να έχετε σεβασμό, να διατηρείτε τη συνέπεια
• Να αποδέχεστε νέες ευκαιρίες
• Να ανά-στοχάζεστε
• Να ζητάτε βοήθεια όταν χρειάζεται
• Να διατηρείτε επαφή
• Να ακούτε, κάνετε ερωτήσεις και παρακολουθείτε τις πληροφορίες που παρέχονται από έναν/μια μέντορα
• Να εκτελείτε την εργασία που ανατίθεται από το/τη μέντορα
• Να εμφανίζεστε στις συναντήσεις και να σέβεστε ο ένας τον άλλον
• Να επιλέξετε μέντορες σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες σας είτε πνευματικές, είτε επαγγελματικές, είτε προσωπικές
• Να μαθαίνετε

Δικαιώματα:

• Πρόσβαση σε άλλες πηγές συμβουλών και πληροφοριών ανάλογα με την περίπτωση
• Αποδοχή διαφορετικών οπτικών
• Αποδοχή της υποστήριξης και της ενθάρρυνσης
• Προσδοκία από το/τη μέντορα να έχει επαρκή εξειδίκευση στο αντικείμενό του και να είναι επαγγελματίας.
• Δικαιολόγηση της απόρριψης της συνεργασίας με οποιονδήποτε/οποιαδήποτε συγκεκριμένο/η μέντορα
• Λήψη έγκαιρης απάντησης σε αιτήματα.
• Προσδοκία ύπαρξης εμπιστευτικότητας
• Αποδοχή ή απόρριψη των συμβουλών ή των προτάσεων του μέντορα
• Πρωτοβουλία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας του mentoring

Το Mentoring δημιουργεί μεγάλα οφέλη και για τους/τις εκπαιδευόμενους/ες (Manchester Metropolitan University, 2010). Αυξάνει τα κίνητρα και την αυτοπεποίθηση και δίνει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με την επαγγελματική τους κατεύθυνση. Μέσω της ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ του/της μέντορα και των λοιπών συμμετεχόντων, μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα την ηλεκτρονική αγορά και δημιουργήσουν μεγαλύτερες ευκαιρίες για την ανάπτυξη των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους.