2.4 Επιχειρηματικό Σχέδιο (Ανάλυση SWOT – Ανάλυση PEST)
Στα αρχικά στάδια δημιουργίας μιας επιχείρησης, είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί μια πρώτη επαλήθευση της σκοπιμότητας της επιχειρηματικής ιδέας, προχωρώντας, εάν είναι απαραίτητο, σε μια πρώτη ανασκόπηση της ίδιας της ιδέας πριν βγει στην αγορά. Τα δεδομένα που θα συλλέξετε σ’ αυτή τη φάση θα σας είναι πολύ χρήσιμα για τη σύνταξη του επιχειρηματικού σας σχεδίου.
Για να επαληθεύσετε εάν η ιδέα σας είναι εφικτή, είναι απαραίτητο να την αναλύσετε λεπτομερώς και να μετρήσετε το ρίσκο που συνεπάγεται η υλοποίηση της.
Δεν υπάρχει επιχείρηση χωρίς ρίσκο: ο κίνδυνος να πάει κάτι στραβά συνδέεται με την ίδια την ιδέα της σύστασης της δικής σας επιχείρησης. Ακόμα και ο κίνδυνος δεν μπορεί να εξαλειφθεί, μπορεί ωστόσο να υπολογιστεί και να προβλεφθεί σε μεγάλο βαθμό.
Σε αυτό το στάδιο είναι ιδιαίτερα σκόπιμο να πραγματοποιηθεί μια πρώτη “εσωτερική ανάλυση”, η οποία επιτρέπει την:
- αξιολόγηση των “δυνατών” και “αδύναμων” σημείων της επιχειρηματικής ιδέας (παράγοντες κινδύνου);
- εκτίμηση του βαθμού του συνολικού κινδύνου, αλλά και των ευκαιριών που υπάρχουν.
Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να γίνει μια SWOT ανάλυση, δηλαδή να εντοπιστούν και αναλυθούν τα δυνατά και αδύναμα σημεία, οι απειλές και οι ευκαιρίες που συνδέονται με την επιχείρηση σας. Η SWOT ανάλυση αποτελεί μια κρίσιμη ανάλυση για τον προσδιορισμό των καταλληλότερων στρατηγικών υλοποίησης ή/και βελτίωσης μιας επιχείρησης.
S.W.O.T. ανάλυση είναι το αγγλικό αρκτικόλεξο για Δυνατά (Strenghts) και Αδύναμα (Weaknesses) σημεία, Ευκαιρίες (Opportunities) και Απειλές (Threats).
Σκοπός αυτής της τεχνικής είναι να αναλύσει τον αντίκτυπο των κύριων εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων της επιχείρησης που επηρεάζουν την τοποθέτηση της σε σύγκριση με τον ανταγωνισμό, με στόχο την ανάπτυξη μιας ανταγωνιστικής και διαφοροποιημένης στρατηγικής. Είναι, επομένως, απαραίτητο να διακρίνουμε δύο τύπους ανάλυσης:
- Εσωτερική
- Εξωτερική
Σχετικά με την εσωτερική ανάλυση, η εταιρεία πρέπει να προσδιορίσει επακριβώς τα δυνατά της σημεία αλλά και τις αδυναμίες της. Αυτό διότι οι στρατηγικές πρέπει να επικεντρωθούν στη δυνατότητα ενίσχυσης των πλεονεκτημάτων και εξάλειψης ή τουλάχιστον μετριασμού των αρνητικών επιπτώσεων των αδυναμιών. Αντιθέτως, με την εξωτερική ανάλυση, η επιχείρηση πρέπει να προσδιορίσει όλους εκείνους τους παράγοντες που προέρχονται από το εξωτερικό της περιβάλλον που μπορούν να θεωρηθούν ευκαιρίες ή απειλές για τη λειτουργία της.
1) Ανάλυση των εσωτερικών παραγόντων
Τα δυνατά σημεία είναι όλες εκείνες οι δεξιότητες και ικανότητες που διαφοροποιούν μια επιχείρηση από τους ανταγωνιστές της και γίνονται σαφώς αντιληπτές και από τους καταναλωτές. Η αξιοποίηση αυτών των σημείων συνεπάγεται την εδραίωση της θέσης της επιχείρησης στην αγορά, με την επίτευξη καλών επιδόσεων. Για τον εντοπισμό των δυνατών σημείων, μπορούν να απαντηθούν οι παρακάτω ερωτήσεις:
- Τι κάνω καλύτερα;
- Τι είδους γνώσεις έχω που δεν έχουν οι ανταγωνιστές;
- Τι πόρους μπορώ να έχω;
- Ποια οφέλη μου αποδίδουν οι πελάτες μου;
Οι Αδυναμίες είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που περιορίζουν την επιτυχία και πρέπει να αναλυθούν προσεκτικά προκειμένου να αντιμετωπιστούν ή να περιοριστούν οι επιπτώσεις τους. Για τον εντοπισμό των αδύναμων σημείων, μπορούν να απαντηθούν οι παρακάτω ερωτήσεις:
- Τι δεν μπορώ να κάνω;
- Ποιοι πόροι μου λείπουν;
- Πως ο ανταγωνιστής είναι καλύτερος από εμένα;
Τομείς στους οποίους μπορείτε να εντοπίσετε τα δυνατά και αδύναμα σημεία σας είναι οι ακόλουθοι:
- Τεχνολογικές γνώσεις,
- Εικόνα,
- Διαθεσιμότητα οικονομικών πόρων,
- Ειδικευμένο προσωπικό,
- Οργανωτική δομή,
- Αντίληψη καταναλωτή,
- Γνώση της αγοράς,
- Τεχνολογία,
- Παραγωγή και Διανομή.
2) Ανάλυση εξωτερικών παραγόντων
Οι Απειλές είναι όλες εκείνες οι τάσεις στο εξωτερικό περιβάλλον που επηρεάζουν αρνητικά την επιτυχία μιας επιχείρησης. Αυτοί οι παράγοντες πρέπει να προβλέπονται προκειμένου να αποφευχθούν ή να μετριαστούν οι επιπτώσεις τους. Για τον εντοπισμό εξωτερικών απειλών, μπορούν να απαντηθούν οι ακόλουθες ερωτήσεις:
- Αλλάζει η τάση της αγοράς μου;
- Οι ανταγωνιστές εφαρμόζουν στρατηγικές που με βλάπτουν;
- Απειλούν οι νέες τεχνολογίες το προϊόν μου;
- Έχει αυξηθεί το κόστος δανεισμού και χρηματοδότησης;
Οι Ευκαιρίες είναι όλες εκείνες οι τάσεις στο εξωτερικό περιβάλλον που μπορούν να φέρουν οφέλη στην επιχείρηση, όπως την εισαγωγή νέας νομοθεσίας, κοινωνικές αλλαγές και καταναλωτικές προτιμήσεις, θετικές φάσεις του οικονομικού κύκλου, ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, τοπικές εκδηλώσεις που σας συμφέρουν. Για τον εντοπισμό ευκαιριών, μπορούν να απαντηθούν οι ακόλουθες ερωτήσεις:
- Υπάρχουν νέες κοινωνικές τάσεις;
- Αυξάνεται το διαθέσιμο εισόδημα;
- Έχουν θεσπιστεί νόμοι που είναι επωφελείς για μένα;
- Μου προσφέρει η τεχνολογία νέες ευκαιρίες;
Τομείς στους οποίους μπορούν να εντοπιστούν οι απειλές και οι ευκαιρίες είναι οι ακόλουθοι:
- Οικονομική τάση
- Νομοθεσία
- Κοινωνικές αλλαγές
- Τεχνολογική καινοτομία
Παρατηρώντας τη SWOT ανάλυση θα πρέπει να σημειωθεί ότι αν διαβαστεί κατακόρυφα οι ΔΥΝΑΜΕΙΣ/ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ επισημαίνουν τις θετικές πτυχές, ενώ οι ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ/ΑΠΕΙΛΕΣ αντιπροσωπεύουν τις αρνητικές πτυχές. Επιπλέον, τα ΔΥΝΑΤΑ και ΑΔΥΝΑΜΑ σημεία αντιπροσωπεύουν το παρόν και το παρελθόν, ενώ οι ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ και οι ΑΠΕΙΛΕΣ αντιπροσωπεύουν το μέλλον.
3) Στρατηγικές
Μετά από αυτούς τους προβληματισμούς είναι δυνατόν να προσδιοριστούν για παράδειγμα οι ακόλουθες στρατηγικές:
- ΔΥΝΑΜΕΙΣ/ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ: αξιοποίηση των εσωτερικών δυνατών σημείων και εκμετάλλευση εξωτερικών ευκαιριών.
- ΔΥΝΑΜΕΙΣ/ΑΠΕΙΛΕΣ: χρήση των δυνατών σημείων για την αντιμετώπιση των απειλών.
- ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ/ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ: εξάλειψη εσωτερικών αδυναμιών και εκμετάλλευση εξωτερικών ευκαιριών.
- ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ/ΑΠΕΙΛΕΣ: ενεργοποίηση αμυντικών στρατηγικών για την αποτροπή εξωτερικών απειλών από την επιδείνωση των εσωτερικών αδυναμιών.
Πολλές επιχειρήσεις μαζί με την SWOT ανάλυση, πραγματοποιούν επίσης και την PESTLE ανάλυση.
Μια ανάλυση PESTLE λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο με μια ανάλυση SWOT, μόνο που αφορά τέσσερις παράγοντες που συνδέονται με το εξωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης:
- Πολιτικοί παράγοντες
- Οικονομικοί παράγοντες
- Κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες
- Τεχνολογικοί παράγοντες
Η ανάλυση PESTLE σας παρέχει τη δυνατότητα να διερευνήσετε το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης σας, αναλύοντας τους εξωτερικούς παράγοντες που έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο και εντοπίζοντας τις πιθανές επιπτώσεις τους. Ενδεικτικά οι ερωτήσεις στις οποίες μπορείτε να απαντήσετε είναι οι ακόλουθες:
- Ποιοι είναι οι βασικοί πολιτικοί παράγοντες;
- Ποιοι είναι οι σημαντικοί οικονομικοί παράγοντες;
- Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί πολιτιστικοί παράγοντες;
- Ποιες τεχνολογικές καινοτομίες μπορούν να προκύψουν;
- Ποια ισχύουσα και επερχόμενη νομοθεσία θα μπορούσε να επηρεάσει τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιούμαι;
- Ποιες είναι οι περιβαλλοντικές εκτιμήσεις;
Το πώς κατηγοριοποιείται κάθε ερώτημα που τίθεται δεν είναι σημαντικό όταν χρησιμοποιείτε την τεχνική PESTLE, επειδή ο σκοπός αυτού του εργαλείου είναι απλώς να εντοπίσει όσο το δυνατόν περισσότερους παράγοντες. Για παράδειγμα, δεν είναι σημαντικό να ταξινομήσουμε έναν επερχόμενο κυβερνητικό κανονισμό ως πολιτικό ή νομικό ζήτημα. Το μόνο που έχει σημασία είναι ότι προσδιορίζεται και ότι ενδέχεται να έχει αντίκτυπο στην επιχείρηση σας.
Το εργαλείο PESTLE είναι μια ισχυρή τεχνική για την ανάλυση του εξωτερικού σας περιβάλλοντός, αλλά θα πρέπει να αντιπροσωπεύει μόνο ένα συστατικό μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας στρατηγικής ανάλυσης. Οι παράγοντες PESTLE, σε συνδυασμό με εξωτερικούς μικροπεριβαλλοντικούς παράγοντες και εσωτερικούς παράγοντες, μπορούν να ταξινομηθούν ως ευκαιρίες και απειλές σε μια ανάλυση SWOT.
Συνιστάται η χρήση της ανάλυσης PESTLE για τη μελέτη εξωτερικών σεναρίων όταν είναι απαραίτητο να ληφθούν ορισμένες θεμελιώδεις αποφάσεις για τη λειτουργία μιας επιχείρησης, όπως:
- κατά το σχεδιασμό της κυκλοφορίας ενός νέου προϊόντος ή υπηρεσίας
- όταν διερευνώνται νέες στρατηγικές αγοράς
- όταν αρχίσετε να πουλάτε σε μια νέα χώρα ή περιοχή
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί ο δυνητικός αντίκτυπος εξωτερικών παραγόντων στην επιχείρηση σας, τόσο από επιχειρησιακή άποψη, όσο και από άποψη αγοράς.
Ο σκοπός της ανάλυσης PESTLE είναι να εντοπίσει προβλήματα που πληρούν δύο βασικά κριτήρια:
- Είναι πέρα από τον έλεγχο της επιχείρησης σας,
- Θα έχουν κάποιο βαθμό επίδρασης στην επιχείρηση σας.
- Καταιγισμός ιδεών και απαρίθμηση βασικών ζητημάτων που είναι πέρα από τον έλεγχο της επιχείρησης σας,
- Προσδιορισμός των επιπτώσεων κάθε προβλήματος,
- Αξιολόγηση της σημασίας του για την επιχείρηση (π.χ. κρίσιμο, σημαντικό, μέτριο ή ασήμαντο),
- Αξιολόγηση της πιθανότητας να συμβεί (π.χ. βεβαιότητα, εξαιρετικά πιθανή, πιθανή, απομακρυσμένη πιθανότητα κ.λπ.),
- Εάν το πρόβλημα έχει ήδη εμφανιστεί εξετάστε εν συντομία τις συνέπειες.
Αυτή η διαδικασία θα σας δώσει μια σαφέστερη κατανόηση του περιβάλλοντός σας. Θα σας επιτρέψει να αξιολογήσετε τους πιθανούς κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπίσετε και τον αντίκτυπο που θα έχουν οι τρέχοντες εξωτερικοί παράγοντες.
Στην πιο πρόσφατη έκδοση της, η ανάλυση PESTLE έχει επικαιροποιηθεί προσθέτοντας τους ακόλουθους εξωτερικούς παράγοντες::
- Οικολογικοί παράγοντες
- Νομικοί παράγοντες
Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους αξίζει να εξεταστούν οι αναλύσεις PESTLE είναι επειδή πολλοί από τους παράγοντες που μπορεί να καταλήξουν σε έναν πίνακα PESTLE μπορεί επίσης να σχετίζονται με τις ευκαιρίες και τις απειλές στην ανάλυσή σας SWOT. Η υγειονομική, πολιτική και οικονομική αναταραχή που προκλήθηκε από την πανδημία του COVID-19 που είδαμε σε όλο τον κόσμο το 2020, για παράδειγμα, αντιπροσωπεύει μια σειρά σοβαρών απειλών για πολλές επιχειρήσεις (συν ορισμένες ευκαιρίες).
Αυτοί οι τύποι εμποδίων τείνουν να είναι πολύ πιο περίπλοκοι από τις ευκαιρίες και τις απειλές που μπορούν να βρεθούν στις περισσότερες αναλύσεις SWOT. Δεδομένης της μεγαλύτερης κλίμακας και των πολύπλοκων κοινωνικών, εθνικών ή ακόμη και παγκόσμιων επιπτώσεών τους, χρειάζονται ειδική, αναλυτική και επαγγελματική ανάλυση.
Η ανάλυση SWOT παρέχει πιο άμεσους και δυνητικά εφικτούς χάρτες πορείας, ενώ η ανάλυση PESTLE μπορεί να έχει μεγάλη αξία όταν πρόκειται για τη διαμόρφωση μακροπρόθεσμων επιχειρηματικών σχεδίων και επιχειρηματικών στρατηγικών.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα σύντομο βίντεο για την ανάλυση SWOT (διάρκεια 6 λεπτά 27 δευτερόλεπτα)
και PESTLE (διάρκεια 2 λεπτά 42δευτερόλεπτα)
Μόλις αποφασίσετε να κάνετε το βήμα, πρέπει να καταλάβετε πώς να κερδίσετε χρήματα από αυτό. Με άλλα λόγια, πρέπει να καταλάβετε ποιο είναι το επιχειρηματικό σας μοντέλο. Υπάρχουν πολλές ερωτήσεις που εμπίπτουν σε αυτό: ποιος είναι ο πελάτης -στόχος σας; Τι πρόβλημα προσπαθείτε να λύσετε; Ποια είναι η δομή του κόστους σας; Ποιο είναι το περιθώριο κέρδους σας; Όταν το επιχειρηματικό μοντέλο σας κατανοηθεί, ήρθε η ώρα να γράψετε ένα επιχειρηματικό σχέδιο.
Το επιχειρηματικό σχέδιο είναι ένα έγγραφο θεμελιώδους σημασίας, ιδιαίτερα για έναν/μια νέο/νέα επιχειρηματία.
Ένα καλοδουλεμένο έγγραφο:
- σας επιτρέπει να επαληθεύσετε την πραγματική σκοπιμότητα της πρωτοβουλίας σε διάφορα επίπεδα (τεχνικό, εμπορικό, οικονομικό κ.λπ.),
- αποτελεί λειτουργικό οδηγό για τις πρώτες διαχειριστικές περιόδους,
- αντιπροσωπεύει ένα αναντικατάστατο εργαλείο για οποιαδήποτε επαφή με πιθανούς επενδυτές.
Το επιχειρηματικό σχέδιο καθορίζει το βαθμό ευκολίας και κινδύνου της πρωτοβουλίας και δίνει μια ορθολογική απάντηση σε δύο βασικά ερωτήματα:
- αξίζει να ξεκινήσει η επιχείρηση; Και, αν η απάντηση είναι ναι,
- ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να συμβεί;
Πώς όμως χτίζεται ένα επιχειρηματικό σχέδιο; Ένα επιχειρηματικό σχέδιο αποτελείται από τρία βασικά μέρη:
- 1ο μέρος, εισαγωγή,
- 2ο μέρος, τεχνική και λειτουργική σκοπιμότητα της επιχείρησης,
- 3ο μέρος, οικονομική ανάλυση.
Το 1ο μέρος του επιχειρηματικού σχεδίου, η εισαγωγή:
- περιγράφει συνοπτικά την επιχειρηματική ιδέα και πώς γεννήθηκε και αναπτύχθηκε,
- αναφέρεται σε υποκειμενικούς παράγοντες: πρέπει να αναδεικνύει τα προσωπικά χαρακτηριστικά (στάσεις, φιλοδοξίες, κίνητρα) και επαγγελματικά (μελέτες που πραγματοποιήθηκαν, εργασιακή εμπειρία, τεχνικές δεξιότητες κ.λπ.) των εμπλεκομένων ατόμων.
Το επιχειρηματικό σχέδιο πρέπει να παρέχει, στο πρώτο μέρος του, ένα σημαντικό προφίλ των ιδιοκτητών της επιχείρησης.
Πρέπει να επισημάνετε αυτές τις προσωπικές ιδιότητες που μπορούν να αποτελέσουν πραγματικά επιχειρήματα για την επιτυχία της επιχειρηματικής ιδέας: τεχνογνωσία, ηγετικές στάσεις, οργανωτικές και δημιουργικές δεξιότητες, ικανότητα εργασίας σε ομάδα, αντιμετώπιση ανθρώπων κ.λπ.
Το να συστηθείτε μόνο δεν αρκεί. Πρέπει, επίσης, να προσφέρετε μια σαφή και πειστική εικόνα για το τι θέλετε να κάνετε και πώς θα το πετύχετε.
Το 2ο μέρος του επιχειρηματικού σχεδίου αναφέρεται σε αντικειμενικούς παράγοντες και πρέπει να προσδιορίζει την τεχνική και λειτουργική σκοπιμότητα της επιχειρηματικής ιδέας.
Σε αυτό το μέρος πρέπει να περιγράψετε λεπτομερώς:
- το προϊόν ή την υπηρεσία,
- τα εργαλεία παραγωγής (τεχνολογίες, εργοστάσια, μηχανήματα κ.λπ.) και τη διαδικασία παραγωγής αγαθών ή παροχής υπηρεσιών,
- το περιβάλλον στο οποίο σκοπεύετε να δραστηριοποιηθείτε (ανταγωνιστές, προμηθευτές, εμπορικοί ενδιάμεσοι κ.λπ.) και την αγορά στην οποία σκοπεύετε να πουλήσετε (πελάτες);
- τη δομή της επιχείρησης (νομική μορφή, αριθμός εργαζομένων, οργάνωση, τοποθεσία κ.λπ.).
Αλλά δεν αρκεί να έχετε σαφείς ιδέες για το τι θέλετε να κάνετε και πώς. Πρέπει επίσης να γνωρίζετε πόσα χρήματα χρειάζονται για να πετύχετε τους στόχους σας και ποια κέρδη μπορεί να εγγυηθεί η μελλοντική σας επιχείρηση. Στο 3ο μέρος του επιχειρηματικού σχεδίου συνεπώς είναι απαραίτητο να επισημανθούν:
- οι χρηματοοικονομικοί πόροι που προβλέπονται για επενδύσεις (υφιστάμενοι πόροι, τυχόν προβλέψεις επιδοτήσεων, τυχόν δάνεια τραπεζών ή εξωτερικών επενδυτών κ.λπ.),
- αναμενόμενα κέρδη και πότε θα ξεκινήσουν.
Η αξιοπιστία των πληροφοριών και των δεδομένων που αναφέρονται σε αυτό το μέρος επιχειρηματικού σχεδίου είναι πολύ σημαντική.
Στη συνέχεια πρέπει να αποδείξετε τα δεδομένα που παρατίθενται στο τεχνικό-λειτουργικό μέρος του επιχειρηματικού σας σχεδίου (2ο μέρος). Για να γίνει αυτό, η επιχειρηματική σας ιδέα πρέπει να “μεταφραστεί” σε ποσοτικούς-νομισματικούς όρους, μέσω μιας σειράς ισολογισμών και δηλώσεις εισοδήματος. Αυτά πρέπει να προσδιορίσουν, σε διάστημα τουλάχιστον τριών ετών:
- επενδύσεις: “δραστηριότητες” ή “χρήσεις πόρων”,
- χρηματοδότηση: “υποχρεώσεις” ή “πηγές πόρων”,
- έσοδα: αποτέλεσμα των οικονομικών καταστάσεων, τα οποία μπορεί να είναι θετικά (“κέρδος”, όταν τα έσοδα υπερβαίνουν το κόστος) ή αρνητικά (“ζημιά”),
- ταμειακές ροές (διαφορά μεταξύ νομισματικών εισροών και εκροών που καταγράφονται σε μια δεδομένη περίοδο).
Σε αυτό το σημείο, το μονοπάτι γίνεται – για τους περισσότερους από εμάς – εξαιρετικά δύσκολο. Στην πραγματικότητα, η προετοιμασία του προϋπολογισμού είναι μια διαδικασία που χαρακτηρίζεται από εγγενή τεχνική πολυπλοκότητα και απαιτεί σε βάθος γνώση λογιστικής.
Περιορίζουμε τη δήλωση ότι η κατασκευή του προϋπολογισμού περιλαμβάνει τη σύνταξη των:
- εκτιμήσεων εν μέρει: αφορούν κάθε λειτουργία της επιχείρησης (παραγωγή, εμπορική, διοικητική κ.λπ.: εκτίμηση παραγωγής, εκτίμηση μάρκετινγκ, εκτίμηση επενδύσεων κ.λπ.) ·;
- τον συνολικό προϋπολογισμό (δηλαδή αφορά την επιχείρηση στο σύνολό της).
Αφού καταρτιστούν οι μερικές εκτιμήσεις, αυτές συγκλίνουν στις συνοπτικές εκτιμήσεις – οικονομική εκτίμηση, χρηματοοικονομική εκτίμηση, εκτίμηση περιουσιακών στοιχείων – που αντιπροσωπεύουν επίσημα μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις και που αποτελούν, συνολικά, τον παγκόσμιο προϋπολογισμό.
Ένα καλά σχεδιασμένο επιχειρηματικό σχέδιο υποδεικνύει τις «σκοτεινές περιοχές» της ιδέας σας. Αυτό σας επιτρέπει να διορθώσετε προβλήματα ακόμη και πριν από τη φάση της εκκίνησης (πραγματική έναρξη της νέας επιχείρησης).
Δε θα πρέπει να ξεχνάτε πως ένα επιχειρηματικό σχέδιο δεν είναι αμετάβλητο. Αντίθετα, αποτελεί ένα είδος «εργασίας σε εξέλιξη», που χαρακτηρίζεται από την ανάγκη για συνεχή επαλήθευση, αναθεώρηση και προσαρμογή των αρχικών υποθέσεων.
Εδώ μπορείτε να βρείτε ένα βίντεο με πιο λεπτομερείς πληροφορίες στο πως να συντάξετε ένα επιχειρηματικό σχέδιο (διάρκεια 13 λεπτά 38 δευτερόλεπτα)
